Haurtzaroko egoera guztiek alderdi motorraz haratago doan osagai bat dute; osagai hori psikomotorra da. Psikomotrizitate terminoak prozesu psikikoen eta mugimenduzkoen arteko erlazioa adierazten du argi eta garbi; izan ere, mugimendua ezinezkoa da hori ahalbidetzen duen psikismorik gabe, eta gertaera psikikorik ez dago nolabaiteko mugimendurik gabe.
Jolas psikomotorretan, gorputza ezagutzeko jolasak, motorrak, sentsorialak eta baldintza fisikoari dagozkionak daude.- Gorputza ezagutzeko jolasek haurrak beren gorputz-atal guztiez jabetu daitezen balio dute.- Jolas motorrek gorputz-doikuntza, lateralitatea, oreka, kontrol tonikoa eta erlaxazioa eta espazioaren antolamendua garatzen laguntzen dute.
Eremu motorreko gaitasunak
Fisiko-motoreak:
Oinarrizko trebestasun eta abileziak; desplazamenduak, jauziak, birak, jasoaldiak, jaurtiketak, punpa eta erabilerak.
Gaitasun fisikoak: indarra, malgutasuna, erresistentzia eta abiadura.
Pertzepziozko gaitasun-motoreak:
Antzemateko ahalmenak: inguruaz ohartzea (espazioa, denbora)norberaren mugimendua eta gorputzaz ohartzea (gorputz eskema).Hau dena 5 zentzumenen bidez lortuko du:
Ikusmen- pertzepzioak:
- Ikusmen-zolitasuna (formak eta tamainak identifikatzea)
- Ikusmen-jarraipena (mugitzen den objetu bati begiradaz jarraitzea)
- Ikusmen-oroimena (aldez aurretik ikusitako egoerak gogoratzea eta birsortzea)
- Irudiak eta formak bereiztea (irudi jakin bat identifikatzen jakitea, inguruneko gainerakotik bereizita)
- Ikusmen-egonkortasuna:(kategoria bereko objetu bat identifikatzea, nahiz eta ezaugarriren bat aldatu, kolorea adibidez).
Entzumen-pertzepzioak:
- Entzumen-zolitasuna (soinuak, tonua eta intentsitatea identifikatzea)
- Entzumen-jarraipena (hotsa nundik datorren identifikatze
- Entzumen-oroimena (aldez-aurretik entzundako hotsa gogoratzea eta birsortzea).
Ukimen-pertzepzioa: Ehundura, tenperatura eta presioa
Dastamen-pertzepzioa: Tenperatura, zaporea
Usaimen-pertzepzioa
Ikusmen- pertzepzioak:
- Ikusmen-zolitasuna (formak eta tamainak identifikatzea)
- Ikusmen-jarraipena (mugitzen den objetu bati begiradaz jarraitzea)
- Ikusmen-oroimena (aldez aurretik ikusitako egoerak gogoratzea eta birsortzea)
- Irudiak eta formak bereiztea (irudi jakin bat identifikatzen jakitea, inguruneko gainerakotik bereizita)
- Ikusmen-egonkortasuna:(kategoria bereko objetu bat identifikatzea, nahiz eta ezaugarriren bat aldatu, kolorea adibidez).
Entzumen-pertzepzioak:
- Entzumen-zolitasuna (soinuak, tonua eta intentsitatea identifikatzea)
- Entzumen-jarraipena (hotsa nundik datorren identifikatze
- Entzumen-oroimena (aldez-aurretik entzundako hotsa gogoratzea eta birsortzea).
Ukimen-pertzepzioa: Ehundura, tenperatura eta presioa
Dastamen-pertzepzioa: Tenperatura, zaporea
Usaimen-pertzepzioa
Koordinatzeko ahalmenak:
- Koordinazio dinamika orokorrak: Lekualdatze ororen oinarria da (oinez edo lasterka ibiltzea, jauziak, arrastaka ibiltzea, igotzea, birak egitea)
- Koordinazio dinamiko espezifikoa: Jarduerak objeturen bat manipulatzea dakar (jaurti eta jaso, kolpatu, harrapatu, gelditu, punpatu...)
- Bisomotorea
- Oreka: Gorputzaren egonkortasuna bermatzen du.
- Lateralitatea: Ikasleak, pixkanaka, gorputz-alde baten nagusitasuna finkatuko du eta gorputz-simetriaren kontzientzia hartuko du.
- Koordinazio dinamika orokorrak: Lekualdatze ororen oinarria da (oinez edo lasterka ibiltzea, jauziak, arrastaka ibiltzea, igotzea, birak egitea)
- Koordinazio dinamiko espezifikoa: Jarduerak objeturen bat manipulatzea dakar (jaurti eta jaso, kolpatu, harrapatu, gelditu, punpatu...)
- Bisomotorea
- Oreka: Gorputzaren egonkortasuna bermatzen du.
- Lateralitatea: Ikasleak, pixkanaka, gorputz-alde baten nagusitasuna finkatuko du eta gorputz-simetriaren kontzientzia hartuko du.
Soziomotoreak: besteekiko harremanak, rola...
Funtzio anatomiko -funtzioanala eta higienikoa:
Jolas ekintzak egoera fisikorako eta osasunerako ondorio onak dakartza, prebentzioan batez ere, arnas kardiobaskular, gihar eta hezur sistema martxan ipintzen direlako.
Konpentsaziozko funtzioa:
Gaur egungo gizartean jolasaldiak eta jolastokiak murriztu egin dfira. Umeek ez daukate lekurik jolasteko kalean, baina mugimendurik eza konpentsatzeko eraikin aproposak prestatu dituzte: polikiroldegiak, parkeak..jolasa da, beraz, modurik onena geldoa ez izateko.
